Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zmian klimatu

en

Zdjęcie

Zdjecie

Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zmian klimatu

 

 

Informacje o projekcie

Informacje o projekcie

 

 

 

Termin realizacji lipiec 2022 – sierpnia 2023.

Projekt jest dedykowany uczniom i nauczycielom szkół rolniczych.

Cel projektu: zwiększenie udziału młodych rolników we wdrażaniu inicjatyw na rzecz rozwoju rolnictwa zrównoważonego oraz podnoszenie wiedzy i świadomości uczniów i nauczycieli ze szkól rolniczych z zakresu racjonalnego gospodarowania wodą w rolnictwie, w szczególności zwiększenie jej dostępności, ograniczania zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł rolniczych oraz promowanie działań mitygujących i adaptujących do zmian klimatu

Planowane działania:

  1. Opracowanie poradnika pt. „Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zmian klimatu” w nakładzie 5 000 egz. i wysyłka do 200 podmiotów edukacyjnych (szkół rolniczych, bibliotek i KCER).
  2. Konferencja dla 50 nauczycieli ze szkół rolniczych pn. „Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zmian klimatu”
  3. Konkurs filmowy dla uczniów pn. „Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zmian klimatu”
  4. Szkolenie pn. „Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zmian klimatu” dla 60 uczniów szkół rolniczych połączone z wizytami we wzorcowych gospodarstwach rolnych.

 

Wyniki konkursu filmowego

Dnia 22 maja nastąpiło rozstrzygnięcie konkursu filmowego pn. Dobre praktyki rolnicze, a ochrona wód ogłoszonego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa pn. „Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zmian klimatu” i realizowanego w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 Plan operacyjny na lata 2022–2023.

 

W odpowiedzi na konkurs otrzymaliśmy 13 prac, które zostały przygotowane przez pięcioosobowe zespoły ze szkół kształcących w zawodach rolniczych.

Wszystkim uczestnikom bardzo dziękujemy za udział i trud, który włożyli w przygotowanie filmów.

  

Pierwsze miejsce zajęli uczniowie z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. 1000 - lecia Państwa Polskiego w Nakle Śląskim z filmem pt. Rolnictwo Przyszłości

Drugie miejsce ex aequo zajęli uczniowie z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Jana Pawła II w Brzostku z filmem Problem praktyki rolniczej oraz uczniowie Technikum nr 2 w Chojnicach z filmem Płynne złoto

 

LISTA RANKINGOWA

 Prace konkursowe

Zrealizowane działania

Zrealizowane działania:

3-dniowy wyjazd edukacyjny dla uczniów

W dniach 13-15 czerwca 2023 r. odbyło się wyjazdowe szkolenie pn. ,,Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zamian klimatu dla 60 uczniów ze szkół rolniczych”. Wcześniej uczniowie wzięli udział w konkursie filmowym pn. ,,Dobre praktyki rolnicze a ochrona wód”, w którym 3-dniowy wyjazd edukacyjny stanowił nagrodę.

Pierwszego dnia szkolenie rozpoczęło się o godzinie 12:00. Uczniowie zostali podzieleni na grupy 30 osobowe, szkolenie odbywało się równolegle w dwóch salach.

Na początku zajęć koordynatorka zaprezentowała projekt ,,Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zamian klimatu” i omówiła zrealizowane działania: opracowaną publikację, konferencję dla nauczycieli, konkurs filmowy oraz szkolenie dla uczniów.

Szkolenie rozpoczęło się od tematu ,,Zmiany klimatu, a rolnictwo”. Zajęcia poprowadził dr Wojciech Krawczyk z Instytutu Zootechniki PIB w Balicach. Uczestnicy szkolenia otrzymali szereg informacji na temat zmian klimatu odnoszących się do rolnictwa, m. in.:

  • Jakie wyzwania niosą ze sobą zmiany klimatyczne dla rolnictwa?
  • Definicje zmian klimatu.
  • Europejski Zielony Ład – Strategia Neutralności Klimatycznej.
  • Jak zmiany klimatu wpływają na rolnictwo?
  • Jakie należy podejmować działania w rolnictwie w celu zapobiegania zmianom klimatu?

Kolejnym tematem zajęć były ,,Zasoby wodne i ich dostępność”. Szkolenie poprowadził dr Zbigniew Kaczkowski z Uniwersytetu Łódzkiego. Podczas zajęć uczniowie mogli się dowiedzieć:

  • Czym są zasoby wodne?
  • Czym jest i jak wygląda cykl hydrologiczny?
  • Jaka jest dostępność wody na świecie i w Polce?
  • Gdzie i dlaczego występują niedobory wody?

Następnym obszarem tematycznym poruszonym na szkoleniu była ,,Ochrona wód wobec nowych wyzwań klimatycznych”. Zajęcia poprowadziła dr Agnieszka Bednarek z Uniwersytetu Łódzkiego. Omówione zostały kwestie związane z:

  • antropogenicznymi skutkami zmian klimatu,
  • gospodarowaniem wody,
  • procesem eutrofizacji,
  • wpływem zmian klimatu na rolnictwo,
  • czynnikami sprzyjającymi suszy,
  • zapobieganiem suszy,
  • retencją wody na obszarach rolniczych.

Doktor Zbigniew Kaczkowski poprowadził część szkolenia z zakresu ,,Wody opadowej jako naturalny zasób wody”. Młodzieży zostały przekazane podstawowe informacje na temat opadów atmosferycznych i zachodzących zjawisk z udziałem wody. Omówione zostały kategorie podatności gleb na suszę rolniczą w Polsce. Uczniowie mogli dowiedzieć się o wielkości i rozkładzie opadów w kraju, a także o procesie ewapotranspiracji i bilansie wody. Ekspert zwrócił uwagę uczniów na czynniki kształtujące opady.

Kolejna część szkolenia poświęcona była tematom związanym z zachowaniem bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym i ochroną wód w rolnictwie. Temat ,,Zagrożenia dla ostoi bioróżnorodności  w środowisku lądowym i wodnym”, zaprezentowała Katarzyna Krakowska, Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego. Podczas zajęć ekspertka wyjaśniła młodzieży, czym jest bioróżnorodność i jak ważne dla ekosystemu jest jej zachowanie. Omówiła elementy ostoi bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym. Wskazała jakie zagrożenie dla bioróżnorodności niesie ze sobą intensyfikacja rolnictwa. Przypomniane zostały uczniom zależności pokarmowe pomiędzy organizmami. Ekspertka wraz z uczniami omówiła poszczególne działania rolników wpływające negatywnie na zachowanie bioróżnorodności. Część zajęć została także poświęcona gatunkom inwazyjnym i walce z ich rozprzestrzenianiem.

Ostatni wykład pierwszego dnia szkoleniowego dotyczył ,,Roli rolnika w ochronie zasobów wodnych i różnorodności gatunkowej roślin i zwierząt”, który został poprowadzony przez Pana Marka Krysztoforskiego, przedstawiciela Centralnego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Podczas tych zajęć, poruszonych zostało bardzo wiele obszarów tematycznych, którym towarzyszyły dyskusje:

  • Susza
  • Czy rzeczywiście mamy problem z suszą?
  • Susza w moim gospodarstwie?
  • Jak z nią walczyć?
  • Strategie walczenia z suszą.
  • Reedukacja strat wody.
  • Zwiększenie pojemności wody.
  • Eutrofizacja
  • Źródła skarżenia wód występujące w gospodarstwach
  • Erozja gleby
  • Tworzenie stref buforowych, jako działania zmierzające do ograniczenia zanieczyszczeń
  • Nawożenie precyzyjne
  • Uprawa konserwująca
  • Po czym poznać ubożenie bioróżnorodności
  • Działania zmierzające do zachowania bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym
  • Związek rolnictwa z bioróżnorodnością.

W drugim dniu szkolenia zaplanowano wizyty w dwóch gospodarstwach rolnych. Pierwszym z nich było gospodarstwo prowadzone przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Sulejowie. Drugim odwiedzonym przez młodzież miejscem było Gospodarstwo premakulturowe Dolina Mgieł w Gapinie.

Gospodarze opowiedzieli o prowadzonych przez nich gospodarstwach, rodzaju prowadzonej działalności i omówili stosowane przez siebie dobre praktyki rolnicze:

  • zmierzające do ograniczenia zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł rolniczych
  • racjonalnego gospodarowania wodą
  • zachowania bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym

W trzecim dniu szkolenie zostało podzielone na dwa działy tematyczne:

I Ograniczanie zanieczyszczeń wód pochodzących ze źródeł rolniczych

II Gromadzenie i gospodarowanie deszczówki

Pierwszą część poprowadzili dr hab. Tomasz Piechota z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, ekspert z zakresu produkcji roślinnej oraz dr Wojciech Krawczyk, ekspert z zakresu produkcji zwierzęcej.

Podczas zajęć dedykowanych dobrym praktykom rolniczym zmierzającym do ograniczenia zanieczyszczeń w produkcji roślinnej młodzież mogła usłyszeć m. in. o:

  • negatywnym wpływie rolnictwa na jakość wody,
  • sposobach ograniczania zanieczyszczeń,
  • dobrych praktykach rolniczych,
  • rolnictwie precyzyjnym,
  • rolnictwie konserwującym,
  • rolnictwie ekologicznym.

Wykład dotyczący ograniczania zanieczyszczeń rolniczych w produkcji zwierzęcej w dużej mierze skupił się na dobrych praktykach zapobiegających wymywaniu związków azotu i fosforu do wód powierzchniowych i głębinowych. W ramach tych zajęć omówiono:

  • właściwe przechowywanie obornika na płycie,
  • właściwe przechowywanie obornika na tzw. pryzmie tymczasowej,
  • właściwe przechowywanie gnojówki i gnojowicy w zbiornikach,
  • właściwe przechowywanie kiszonek,
  • aplikowanie doglebowe gnojówki i gnojowicy,
  • praktyki żywieniowe stosowane w celu redukcji zawartości azotu w odchodach wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich, pozwalające na zmniejszenie strat azotu podczas przechowywania i aplikowania obornika i gnojowicy.

W drugim bloku tematycznym dotyczącym gospodarowania wody dr Zbigniew Kaczkowski mówił o zasobach wodnych i potencjalnych obszarach oddziaływania oraz o celu realizacji przedsięwzięć i inwestycjach służących racjonalizacji wykorzystania zasobów wodnych. Podzielił on takie działania na dwie grupy ze względu na ich skalę na działania wielokaskadowe  i działania małej skali, a następnie je omówił prezentując konkretne rozwiązania. Na koniec zajęć ekspert wraz z uczniami obejrzeli rozwiązania zrealizowane przez obiekt, w którym odbywało się szkolenie.

Na koniec szkolenia zaplanowane zostały zajęcia pn. ,,Dobre praktyki dla zrównoważonego zagospodarowania wód opadowych”. Dr Agnieszka Bednarek omówiła:

  • na czym polega mała retencja,
  • czynniki naturalne kształtujące małą retencję,
  • czynniki antropogeniczne kształtujące małą retencję,
  • formy retencji,
  • rozwiązania oparte na przyrodzie, które ograniczają zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł rolniczych
  • przykłady małej retencji w terenie.

Podczas szkolenia zaprezentowano zwycięskie filmy z konkursu filmowego ,,Dobre praktyki, a ochrona wód”, realizowanego w ramach niniejszego projektu, a także wręczono laureatom nagrody w postaci opasek sportowych Xiaomi Band 7 oraz dyplomy.

 

Materiały szkoleniowe i prezentacje do pobrania

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

LISTA RANKINGOWA

Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa ma przyjemność zaprosić uczniów szkół kształcących na kierunkach rolniczych do udziału w konkursie pod nazwą „DOBRE PRAKTYKI ROLNICZE, A OCHRONA WÓD”.

Konkurs rozpocznie się 1.03.2023 r. i zakończy się 15.05.2023 r.

Film musi być wykonany i zgłoszony do konkursu przez grupę uczniów liczącą 5 osób.

Aby wziąć udział w konkursie, należy w terminie do 15 maja do godziny 14.00 przesłać lub dostarczyć na adres pocztowy Organizatora: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, ul. Gombrowicza 19, 01-682 Warszawa”,  (liczy się data wpływu do Organizatora):

  • film na CD/DVD/PENDRIVE
  • wypełniony przez uczniów formularz zgłoszeniowy stanowiący, zawierający dane osób zgłaszających film do konkursu i recenzję filmu dokonaną przez nauczyciela przedmiotów rolniczych.
  • zgodę na opublikowanie filmu na stronie projektu oraz innej przestrzeni internetowej (strony szkół, portale społecznościowe itp.)  wraz z danymi uczestników konkursu,
  • w przypadku osób nieletnich niezbędne jest złożenie dodatkowych zgód dotyczących udziału w konkursie przez opiekunów prawnych.

Kategorie filmów:

I kategoria dobre praktyki rolnicze, które pozytywnie wpływają na:

  • ograniczenie zanieczyszczeń wód pochodzących ze źródeł rolniczych,
  • oszczędzanie wody w gospodarstwie rolnym,
  • wykorzystanie wód opadowych w gospodarstwie rolnym,
  • retencjonowanie wody w glebie i w krajobrazie rolniczym

II kategoria rolnictwo przyszłości – Jak zmieni się rolnictwo pod wpływem zmian klimatu?

III kategoria Konsument przyszłości – Jak globalne ocieplenie wpłynie na naszą świadomość konsumencką i jak to zmieni nasze nawyki żywieniowe?

 

Kryteria oceny, które zostaną wzięte pod uwagę przy ocenie materiału filmowego:

  • Zawartość merytoryczna filmu (10 pkt.)
  • Sposób zaprezentowania treści (10 pkt.)
  • Jakość i profesjonalizm wykonania (10 pkt.)
  • Pomysłowość (10 pkt.)
  • Walory edukacyjne (10 pkt.)

W konkursie przewidziano przyznanie takich samych nagród za zdobycie przez Grupy uczniów kolejnych 6 miejsc z najwyższą liczbą punktów, w postaci:

  • elektronicznego zegarka z opcją krokomierza, pogodynki, pulsometru dla każdego członka zwycięskiej Grupy uczniów,
  • 3 dniowy wyjazd szkoleniowy pn. Dobre praktyki rolnicze, a ochrona wód dla każdego członka zwycięskiej Grupy uczniów oraz dodatkowo dla 5 uczniów (wskazanych przez daną szkołę) z każdej szkoły, z której pochodzi zwycięska Grupa uczniów, który odbędzie się w czerwcu 2023 r., po uzgodnieniu terminu ze szkołami.

 

Dokumnety do pobrania:

Regulamin konkursu - po zmianach

Zmiany z dn. 20.04.2023. Zmiany dotyczą przedłużenia okresu składania prac konkursowych do dnia 15 maja 2023 do godziny 14 (decyduje data wpływu)

Publikacja listy rankingowej wyznaczono nie później niż 22.05.2023.

Regulamin konkursu - archiwalny

Formularz zgłoszeniowy

Zgody i oświadczenia

 

Relacja z konferencji:

W dniach 9 - 10 marca 2023 r. Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa zorganizowała konferencje pn. ,,Ochrona wód jako element zrównoważonego rolnictwa. Wyzwania w kształceniu młodych rolników w aspekcie nowej Wspólnej Polityki Rolnej i zmian klimatu”, w ramach realizowanej operacji pn. ,,Ochrona zasobów wodnych i racjonalne gospodarowanie wodą w rolnictwie w kontekście zmian klimatu” finansowanego ze środków Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 Plan operacyjny na lata 2022–2023.

Konferencja odbyła się w Hotelu IBIS Centrum w Warszawie i uczestniczyło w niej 50 nauczycieli ze szkół rolniczych z całej Polski, przedstawiciele: Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Krajowego Centrum Edukacji Rolniczej w Brwinowie, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Instytutu Zootechniki PIB w Balicach, Europejskiego Regionalne Centrum Ekohydrologii PAN w Łodzi oraz Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego PIB w Krakowie.

Pierwszego dnia konferencji omówiono zagadnienia związane ze zmianami klimatu i wyzwaniami, z którymi musi się zmierzyć rolnictwo. Pani Anna Klisowska z MRiRW poruszyła temat edukacji młodych rolników w kontekście adaptacji do zmian klimatu oraz polityk krajowych i europejskich. Pani Katarzyna Izydorczyk z ERCE PAN w Łodzi przybliżyła uczestnikom konferencji zagadnienia związane z zasobami wodnymi w Polsce i koniecznością ich ochrony. Prof. dr hab. Tomasz Piechota z UP w Poznaniu objaśnił rolę rolnika w ochronie zasobów wodnych i różnorodności biologicznej. Na zakończenie części wykładowej Marek Rudziński z KCER w Brwinowie szczegółowo omówił wyzwania związane z procesem nauczania młodych rolników i koniecznością wprowadzenia pilnych zmian w programach nauczania. W części warsztatowej nauczyciele w dwóch 25-cio osobowych grupach razem z naszymi ekspertami pracowali nad stworzeniem gotowych rozwiązań, które można wykorzystać w procesie kształcenia młodych rolników w obszarach związanych z tematyką ochrony środowiska i działaniami adaptacyjnymi, a także racjonalnego gospodarowania wodami w rolnictwie.

Drugiego dnia uczestnicy konferencji zapoznali się z metodami racjonalnego gospodarowania wodą w gospodarstwie rolnym. Prof. dr hab. Tomasz Piechota oraz dr Wojciech Krawczyk zaprezentowali nauczycielom dobre praktyki rolnicze zmierzające do ograniczenia zanieczyszczeń wód pochodzących ze źródeł rolniczych. Dr hab. Grzegorz Dziubanek ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego omówił wpływ zanieczyszczenia wód na zdrowie człowieka. W dalszej części wykładów nasi eksperci przedstawili sposoby ograniczenia zanieczyszczeń wód poprzez zastosowanie rozwiązań ekohydrologicznych opartych na przyrodzie oraz metody zagospodarowania wód opadowych i sposoby poprawy retencji wodnej w glebie.

Zarówno pierwszego, jak i drugiego dnia uczestnicy dużo czasu poświęcili na dyskusję. Nauczyciele zwrócili uwagę na brak odpowiednich materiałów edukacyjnych, które mogliby wykorzystać w procesie nauczania. Przedstawiciele KCER w Brwinowie zwrócili uwagę, na konieczność stałego dokształcania się przez nauczycieli i przemyślanego doboru materiałów edukacyjnych. Przedstawiciele młodego pokolenia, którzy obecnie kształcą się w szkołach rolniczych (i nie tylko) wymagają innego sposobu przekazywania wiedzy. W procesie edukacji należy stosować nowoczesne narzędzia edukacyjne i formy dopasowane do potrzeb i upodobań uczniów.

PROGRAM

Materiały konferencyjne

Prezentacje do pobrania

  

 

 

 

 

 

 

stopka

 

Priorytet PROW 1: Wspieranie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich

Cel 1: Zwiększenie udziału zainteresowanych stron we wdrażaniu inicjatyw na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

Działanie 6 - Ułatwianie wymiany wiedzy pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w rozwoju obszarów wiejskich oraz wymiana i rozpowszechnianie rezultatów działań na rzecz tego rozwoju

Temat 7: Wymiana i upowszechnianie wiedzy i doświadczeń dotyczących zarządzania wodami opadowymi, w tym małej retencji i oszczędnego gospodarowania wodą w rolnictwie i na obszarach wiejskich