Gospodarka nawozowa a ochrona wód

Nagłówek

Gospodarka nawozami a ochrona wód

Gospodarka nawozowa a ochrona wód

Gospodarka nawozami a ochrona wód

Podstawowe informacje o projekcie

 

„Gospodarka nawozowa a ochrona wód”


Partner KSOW: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa


Czas trwania projektu: 15.07.2022–29.09.2023


Budżet projektu: 239 450,80 zł


Odbiorcy projektu:

  • rolnicy i mieszkańcy wsi, do których zamierzamy trafić poprzez doradców z 16 Wojewódzkich Ośrodków Doradztwa Rolniczego
  • doradcy rolni, przedstawiciel świata nauki, szkół rolniczych, firm działających na obszarach wiejskich, mieszkańców wsi niebędących jeszcze rolnikami ale mieszkających na wsi

 

Opis projektu i planowanych działań:

Wg Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska ponad 70% polskich wód powierzchniowych i głębinowych przekracza normę 50 mg/l azotanów dopuszczoną dla celów spożywczych.  Łączny ładunek biogenów w polskich rzekach to ok. 152 tys. ton azotu  i 9,5 tys. ton fosforu rocznie. Rolnictwo jest największym źródłem biogenów, odpowiedzialnym za dwie trzecie zarówno azotu (67%), jak i fosforu (66%) docierającego do polskich wód powierzchniowych. Wysokie stężenia związków azotu, a szczególnie azotanów w wodach są szkodliwe dla zdrowia ludzi i zwierząt, a w przypadku wód powierzchniowych powodują ich eutrofizację, która przyczynia się do zachwiania równowagi biologicznej, a w skrajnych przypadkach nawet zaniku życia biologicznego w środowisku wodnym. 

Odpowiedzią na te problemy jest projekt pn. „Gospodarka nawozowa a ochrona wód”  będący akcją informacyjno-edukacyjną ukierunkowaną przede wszystkim na mieszkańców wsi i rolników, która ma im uświadomić, jakie zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi wynikają  m.in. z nieodpowiedniego stosowania nawozów. Projekt ma również:

- Popularyzować dobre praktyki nawozowe, ograniczanie zużycia pestycydów oraz zapewnić wsparcie rolników we wdrażaniu zapisów „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu" (tzw. programu azotanowego) i przygotowywaniu planów nawozowych;  

-  Upowszechniać wiedzę wśród mieszkańców wsi, doradców rolnych, uczniów szkół rolniczych w zakresie wpływu produkcji rolnej na stan środowiska, bioróżnorodności i jakość wód, roli procesów rozpraszania azotu i fosforu pochodzącego z działalności rolniczej do środowiska oraz zasad bilansowania potrzeb pokarmowych roślin i zwierząt;  

- Wzmacniać świadomość ekologiczną i kreować postawy proekologiczne w społecznościach wiejskich 

W ramach projektu planujemy następujące działania:  

  1. opracowanie, wydanie 10 000 egz. Broszury  pt. „Gospodarka nawozowa a ochrona wód” oraz jej dystrybucję poprzez 16 WODR wśród mieszkańców wsi i innych podmiotów zainteresowanych tematem
  2. przygotowanie 10 infografik i  multimedialnej wersji broszury możliwych do upowszechnienia na portalach społecznościowych i na stronie internetowej
  3. zorganizowanie i przeprowadzenie 3 szkoleń on line zatytułowanych  „Gospodarka nawozowa a ochrona wód” dla co najmniej 30 osób  każde, czyli minimum 90 uczestników wszystkich szkoleń
  4. Zorganizowanie i przeprowadzenie 10 spotkań informacyjnych dla rolników łącznie dla ok 250 rolników i mieszkańców wsi
  5. przygotowanie zakładek nt. projektu na stronie www.fdpa.org.pl i stronie partnera (zamieszczenie informacji o projekcie, galerii zdjęć, informacji na temat broszury); 

Nasze działania przyczynią się do wzrostu świadomości i wiedzy mieszkańców wsi, rolników, doradców rolnych,  nt. rozwoju obszarów wiejskich w zakresie racjonalnej i zrównoważonej gospodarki nawozowej i sposobów na poprawę jakości wód. 

W dalszej perspektywie poprawa stanu środowiska naturalnego przyczyni się do poprawy stanu zasobów glebowych i wodnych w Polsce; poprzez ograniczenie zanieczyszczenia amoniakiem i innymi szkodliwymi substancjami pochodzącymi z rolnictwa  zmniejszy się oddziaływanie rolnictwa na środowisko.

Dodatkowy partner KSOW:

Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach


Kontakt/ linki do stron partnera:

Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa

  1. Gombrowicza 19, 01-682 Warszawa
    Tel.: 22 864 03 90, fax: 22 864 03 61
    e-mail: fdpa@fdpa.org.pl

www.fdpa.org.pl

k.witeska@fdpa.org.pl

j.zielinski@fdpa.org.pl

 

Spotkania z rolnikami, mieszkańcami wsi oraz uczniami szkół rolniczych

  

W ramach III etapu projektu rozpoczynamy realizację cyklu 10 spotkań z rolnikami, mieszkańcami wsi oraz uczniami szkół rolniczych „Gospodarka nawozowa a ochrona wód”. 

Spotkania prowadzone będą przez ekspertów z zakresu racjonalnej gospodarki nawozami oraz zrównoważonego rolnictwa i odbywać będą się od kwietnia do lipca 2023 r, m. in. w województwach: dolnośląskim, lubuskim, małopolskim, wielkopolskim. Program szkoleń obejmie takie tematy jak:

  • Problem zanieczyszczenia wód azotem pochodzenia rolniczego
  • Obowiązki rolników wynikające z nowych regulacji prawnych – dokumentacja działań, system opłat i kontroli. (aktualizacja programu)
  • Bilansowanie azotu w gospodarstwie
  • Przygotowanie planów nawozowych
  • Obliczanie stanu średniorocznego zwierząt i Dużych Jednostek Przeliczeniowych różnych grup zwierząt gospodarskich
  • Obliczanie powierzchni płyt obornikowych i pojemności zbiorników na gnojowicę
  • Uzyskiwanie pozwoleń wodno-prawnych
  • Możliwości pozyskania finasowania na inwestycje w ramach PROW

 

Zaplanowane miejsca i terminy spotkań z rolnikami:

  1. 19.04.2023 r. - Restauracja "Błękitna Laguna" w Krakowie, ul. Kornela Makuszyńskiego 2, 31-752 Kraków - woj. małopolskie

  2. 30.05.2023 r. - Lubuski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kalsku, Kalsk 91, 66-100 Sulechów - woj. lubuskie

  3. 02.06.2023 r. – Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu, ul. Zwycięska 8, 53-033 Wrocław - woj. dolnośląskie

  4. 13.06.2023 r. - Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Oddział w Marszewie, Marszew 25, 63-300 Pleszew - woj. wielkopolskie

  5. 14.06.2023 r. - Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Oddział w Sielinku, ul. Parkowa 2, 64-330 Sielinko - woj. wielkopolskie

  6. 20.06.2023 r. -  Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Świdnicy, ul. Wałbrzyska 25, 58-100 Świdnica - woj. dolnośląskie

  7. 22.06.2023 r. – Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Chojnowie, Mikołaja Reja 8, 59-224 Chojnów - woj. dolnośląskie

 

 

Zrealizowane zadania:

  1. 19.04.2023 r. - Restauracja "Błękitna Laguna" w Krakowie, ul. Kornela Makuszyńskiego 2, 31-752 Kraków - woj. małopolskie

   

Trzecie szkolenie on-line „Gospodarka nawozowa a ochrona wód”

13 lutego 2023 r. odbyło się trzecie i ostatnie z cyklu szkoleń on –line pt. „Gospodarka nawozowa a ochrona wód”. W spotkaniu wzięło udział 222 osób. Wśród uczestników byli rolnicy, mieszkańcy wsi, nauczyciele, uczniowie szkół rolniczych oraz przedstawiciele świata nauki i ośrodków doradztwa rolniczego.

Podczas trzeciego szkolenia przybliżone zostały następujące tematy:

  • Wybrane działania Planu Strategicznego dla WPR dotyczące produkcji roślinnej  (ekoschematy), 
  • Żywienie bydła w aspekcie gospodarowania azotem i fosforem,
  • Zwiększenie efektywności nawożenia azotem. 

Wśród ekspertów byli: dr hab. Tomasz Piechota z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu,  dr Agata Karpowicz z Instytutu Zootechniki PIB, prof. dr hab. inż. Renata Gaj z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

W ramach szkolenia przeprowadzone zostały ankiety sprawdzające wiedzę. Natomiast w ramach sesji Q&A uczestnicy zgłaszali pytania dotyczące poruszanych na szkoleniu tematów, które były podstawą do dyskusji zaplanowanej na koniec szkolenia.

Szczegółowo omówione zostały praktyki wynikające z poszczególnych ekoschematów m in.: rolnictwo węglowe, ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt, międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe; opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia, zróżnicowana struktura upraw, wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji, stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych, uproszczone systemy uprawy, wymieszanie słomy z glebą. Natomiast ekoschemat  dobrostanu zwierząt oraz żywienia przede wszystkim bydła został poruszony szerzej przez Panią dr Agatę Karpowicz. Szerokie zainteresowanie wzbudził temat zwiększenia efektywności nawożenia azotem w kontekście aktualizacji Programu azotanowego, do której w swojej prezentacji odniosła się Pani prof. Renata Gaj. Zmiany obejmują m.in.:

  • możliwość zastosowania bardziej elastycznego niż dotąd terminu wiosennego nawożenia;
  • aktualizację wskaźników produkcji nawozów naturalnych i zawartego w nich azotu;
  • nowy sposób obliczania maksymalnych dawek nawozów azotowych;
  • dodanie równoważników nawozowych dla ścieków i osadów ściekowych.

 

W związku z opublikowaniem 8 lutego 2023 (na kilka dni przed szkoleniem) aktualizacji Programu Azotanowego największe zainteresowanie uczestników w czasie  dyskusji wzbudził właśnie ten temat  oraz praktyczne wprowadzenie Ekoschematów – możliwości łączenia różnych praktyk.  

 

Zarejestruj się teraz

 

Drugie szkolenie on-line „Gospodarka nawozowa a ochrona wód”

19 stycznia 2023 r. odbyło się drugie z cyklu szkoleń on –line pt. „Gospodarka nawozowa a ochrona wód”. W spotkaniu wzięło udział 325 osób. Wśród uczestników byli rolnicy, mieszkańcy wsi, nauczyciele, uczniowie szkół rolniczych oraz przedstawiciele świata nauki i ośrodków doradztwa rolniczego.

Podczas drugiego szkolenia przybliżone zostały następujące tematy:

  • Straty azotu i fosforu w produkcji roślinnej oraz dobre praktyki redukcji ich rozpraszania
  • Straty azotu i fosforu w produkcji zwierzęcej oraz dobre praktyki redukcji ich rozpraszania
  • Bilans azotu i fosforu w gospodarstwie - na powierzchni polaoraz u wrót gospodarstwa

Wśród ekspertów byli: dr Zuzanna Jarosz z Instytutu Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa PIB, dr Wojciech Krawczyk z Instytutu Zootechniki PIB, prof. dr hab. inż. Stefan Pietrzak z Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego, dr Tamara Jadczyszyn również z Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa PIB.

W ramach szkolenia przeprowadzone zostały ankiety sprawdzające wiedzę oraz badające potrzeby uczestników. Natomiast w ramach sesji Q&A uczestnicy zgłaszali pytania dotyczące poruszanych na szkoleniu tematów, które były podstawą do dyskusji zaplanowanej pod koniec szkolenia. Skupiły się one przede wszystkim na interpretacji zapisów Programu Azotanowego, przygotowywaniu bilansu, terminów przechowywania. Uczestnicy byli również zainteresowani uwzględnianiem w planach nawozowych, poza słomą, resztek z przedplonów np. liści buraków, warzyw i innych niż zboża, roślin pozostających po zbiorach. Stanowią one często istotne dawki składników mineralnych, pytanie czy powinny być uwzględniane w bilansie składników nawozowych. Pojawiła się także prośba o praktyczne wskazówki dotyczące przeprowadzenia zabiegu zakwaszenia gnojowicy w budynku inwentarskim w zbiorniku znajdującym się pod rusztami trzody oraz o pH gnojowicy. Poruszono kwestie planowanych zmian w Programie Azotanowym a dotyczących terminów rozpoczęcia stosowania nawozów azotowych mineralnych oraz płynnych i stałych nawozów naturalnych. W ramach zmian proponuje się datę przejścia średniej dobowej temperatury powietrza przez próg: 3°C - dla roślin zasianych jesienią oraz 5°C - dla pozostałych gatunków roślin. Jako przejście przez próg danej temperatury należy wskazać termin, w którym przez 5 dni następujących po sobie, każdego dnia, średnia dobowa temperatura powietrza przekroczyła 3 °C lub termin, w którym przez pięć dni następujących po sobie, każdego dnia średnia dobowa temperatura powietrza przekroczyła 5 °C.

W najbliższym czasie planujemy ostatnie z 3 szkoleń on-line, na którym zgodnie z sugestiami uczestników ostatniego szkolenia, zostanie uwzględniony m. in.  temat ekoschematów, który wg ankiety badającej potrzeby wzbudził największe zainteresowanie.

 

 

 

 

 

ZAREJESTRUJ SIĘ TERAZ

 
 

Pierwsze szkolenie on-line „Gospodarka nawozowa a ochrona wód”

7 grudnia 2022 odbyło się szkolenie on –line pt „Gospodarka nawozowa a ochrona wód”, które rozpoczęło cykl szkoleń realizowanych w ramach przedsięwzięcia o tym samym tytule. W szkoleniu wzięły udział 123 osoby. Wśród uczestników byli rolnicy, mieszkańcy wsi, uczniowie, nauczyciele szkół  rolniczych oraz przedstawiciele świata nauki i ośrodków doradztwa rolniczego.

Podczas pierwszego szkolenia przybliżone zostały procesy chemiczne, fizyczne i fizjologiczne biorące udział w cyklach obiegu azotu i przepływu fosforu ze wskazaniem obszarów rozpraszania tych pierwiastków  i ich związków, a zwłaszcza: 

  • Procesy glebowe i żywienie roślin jako źródła rozpraszania azotu i fosforu.
  • Procesy atmosferyczne i żywienie zwierząt jako źródła rozpraszania azotu i fosforu.
  • Znaczenie rozpraszania azotu i fosforu dla procesów wodnych, środowiska, bioróżnorodności i zdrowia człowieka.

Wśród ekspertów byli dr Zuzanna Jarosz z Instytutu Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa PIB, prof. dr hab. Marek Pieszko oraz dr Wojciech Krawczyk oboje z Instytutu Zootechniki PIB .

W ramach szkolenia przeprowadzone zostały ankiety sprawdzające wiedzę oraz badające potrzeby uczestników. Natomiast w ramach sesji Q&A uczestnicy zgłaszali pytania dotyczące poruszanych na szkoleniu tematów, które były podstawą do dyskusji zaplanowanej pod koniec szkolenia. Skupiły się one na tematach: pofermentu, Renure - technologii odzyskiwania azotu, stosowaniu dodatkowych probiotyków, mikroorganizmów i innych preparatów biologicznych w celu poprawy kondycji gleby. Uczestnicy potwierdzili problem z dopasowaniem się do terminów stosowania nawozów ujętych w Programie Azotanowym. Na potwierdzenie problemu pani dr Zuzanna Jarosz zaprezentowała badania ze stacji meteorologicznych przeprowadzane przez JUNG  w latach 2001-2020 oraz scenariusze klimatyczne, które potwierdzają znaczne zróżnicowanie temperatur w Polsce. W przypadku okresu wegetacyjnego różnice mogą dochodzić nawet do 87 dni. Uczestnicy byli zainteresowani programem INTER-NAW czyli narzędziem umożliwiającym opracowanie kompleksowego planu nawożenia azotem, fosforem, potasem, magnezem, mikroelementami oraz wapnowania gleb.  Pojawiło się pytanie o plan nawożenia fosforem, który ma obowiązywać tylko przy realizacji niektórych Ekoschematów. Szkolenie pokazało potrzebę stałego uzupełniania wiedzy z zakresu gospodarowania nawozami wśród rolników i kontynuacji prowadzonych działań.   

 

Zarejestruj się teraz

Jak związki azotowe wpływają na zdrowie człowieka? Jakie są środowiskowe źródła narażenia ludzi na azotany? Jak zmniejszać ilość amoniaku w chowie zwierząt? Jak świadome i celowe zarządzanie składnikami nawozowymi pozwala na ograniczenie ich strat, a tym samym umożliwia ochronę środowiska?

 

 Odpowiedzi na te i inne pytanie można znaleźć w broszurze „Gospodarka nawozowa a ochrona wód” przygotowanej przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, w ramach projektu o tym samym tytule. Publikacja jest odpowiedzią na aktualne problemy związane z emisją znacznych ilości zanieczyszczeń z rolnictwa do wód, głownie związków  azotu  bo aż 67% i fosforu 66%.. Są to źródła zarówno punktowe, liniowe, jak i wielkopowierzchniowe, dlatego też kontrola i ograniczanie zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego jest niezwykle trudna. W związku z tym ochrona wód przed biogenami pochodzącymi z rolnictwa w dużej mierze opiera się na podnoszeniu świadomości ekologicznej społeczeństwa, a zwłaszcza mieszkańców wsi rolników i producentów rolnych  w zakresie wpływu produkcji żywności na środowisko naturalne i zdrowie człowieka.

 

Broszura została przygotowana przez interdyscyplinarny zespół ekspertów z dziedziny medycyny, zdrowia człowieka, ale także specjalistów od uprawy, nawożenia oraz zootechniki.

 

 POBIERZ TERAZ

 

 

 

Stopka


Odwiedź portal KSOW - www.ksow.pl
Zostań partnerem Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich

 


Priorytet 5 PROW: Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym

Cele KSOW
Cel 1: zwiększenie udziału zainteresowanych stron we wdrażaniu inicjatyw na rzecz rozwoju obszarów wiejskich.

Działanie 6 KSOW: Ułatwienie wymiany wiedzy między podmiotami uczestniczącymi w rozwoju obszarów wiejskich oraz wymiana i rozpowszechnianie rezultatów działań na rzecz tego rozwoju.