Uroczystości wręczenia nagród laureatom XVI edycji Konkursu Polska wieś -dziedzictwo i przyszłość imienia prof. Jerzego Wilkina”, która w dniu 11 września 2025 r. miała miejsce w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno -Spożywczego w Szreniawie, towarzyszyło konwersatorium „Współczesne dylematy polskiej wsi w aspekcie relacji człowieka ze środowiskiem naturalnym”.
Seminarium poświęcone było analizie współczesnych wyzwań, przed którymi stoi polska wieś, w kontekście relacji człowieka ze środowiskiem naturalnym, w obliczu postępującej degradacji środowiska i zmian klimatu, jak również ochrony dziedzictwa kulturowego naszego rolnictwa.
W panelu prowadzonym przez dr Andrzeja Hałasiewicza uczestniczyli Prof. UAM dr hab. Anna Weronika Brzezińska, prof. UPP dr hab. Arkadiusz Sadowski, dr Paweł Siemiński -Dyrektor Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno -Spożywczego w Szreniawie.
Podczas konwersatorium eksperci oraz uczestnicy dyskusji podjęli próbę zdefiniowania najważniejszych problemów, z jakimi mierzy się dziś rolnictwo i społeczności wiejskie.
Prof. A. Sadowski zauważył, że po II wojnie światowej głównym celem rolnictwa było zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego poprzez maksymalizację produkcji. Obecnie, pomimo rosnącej liczby ludności, nacisk kładzie się na optymalizację produkcji, co rodzi napięcie między efektywnością rolnictwa a ochroną środowiska. W dyskusji zwrócono uwagę, że nie wszystkie działania proekologiczne są opłacalne dla rolnika, który funkcjonuje jako przedsiębiorca. Podniesiona została również kwestia jakości żywności – jej obniżenie może być konsekwencją intensyfikacji produkcji. Eksperci wskazali, że rolnictwo ekologiczne, choć wspierające ochronę środowiska, nie jest w stanie samodzielnie zapewnić bezpieczeństwa żywnościowego.
W toku rozmowy podkreślono, że zmiany klimatyczne wymuszają konieczność uwzględnienia natury jako czynnika decydującego o powodzeniu produkcji rolnej. Przykładem były tegoroczne klęski żywiołowe – powódź na Żuławach oraz susza w Wielkopolsce, która stopniowo stepowieje. W opinii ekspertów świadomość rolników w zakresie działań adaptacyjnych rośnie, jednak kluczowa jest praca oddolna i lokalne inicjatywy.
W dyskusji pojawiło się pytanie, czy Wspólna Polityka Rolna rzeczywiście sprzyja równowadze między produkcją a ochroną środowiska. Podniesiona została kwestia, że obecne instrumenty wspierają głównie podmioty gospodarcze, a niekoniecznie zachowanie krajobrazu rolniczego. Jak przykład wskazano małych rolników. którzy często wycinają drzewa i zakrzaczenia, ponieważ nie są one uwzględniane w dopłatach bezpośrednich, co prowadzi do zubożenia lokalnych ekosystemów.
Przedstawiciel środowiska pszczelarzy zwrócił uwagę, że współczesne rolnictwo nie sprzyja również pszczelarstwu – monokultury, ograniczony płodozmian i uboga baza pożytkowa dla pszczół stanowią poważne zagrożenie dla ich populacji.
Na zakończenie podniesiona została kwestia tradycji – choć bywa ona obciążeniem, może również stanowić fundament tożsamości kulturowej i społecznej. Eksperci zgodzili się, że dziedzictwo kulturowe rolnictwa nie powinno być traktowane wyłącznie jako relikt przeszłości, lecz jako potencjał dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.
Patronat honorowy:
Patroni medialni:
Partnerzy wydarzenia:
